Có thể nói, công nghệ nano đang hiện diện trong nhiều lĩnh vực của khoa học, công nghệ, làm thay đổi diện mạo của cuộc sống con người. Vậy công nghệ nano là gì? Ứng dụng của nó trong ngành vật liệu ra sao và triển vọng nghề nghiệp khi theo học ngành học này là gì?
Ứng dụng “vạn năng” của công nghệ nano
Thời gian gần đây, có thể thấy sự nổi lên mạnh mẽ của các sản phẩm sử dụng công nghệ nano. Ví dụ như các sản phẩm nước rửa tay hay khẩu trang sử dụng công nghệ kháng khuẩn bằng các hạt nano kim loại đang trở thành một trong những mặt hàng bán chạy nhất trong mùa dịch Covid-19.
Các loại kem trị nám, trị mụn, các liệu trình chăm sóc, trẻ hóa làn da dùng công nghệ nano tạo ra làn sóng mới trong ngành làm đẹp, đem lại lợi nhuận khổng lồ cho các trung tâm thẩm mỹ và các hãng dược phẩm.
Trên các quảng cáo về tủ lạnh, công nghệ kháng khuẩn khử mùi nano bạc được nhấn mạnh như một tính năng nổi bật của sản phẩm. Công nghệ nano cũng được các chuyên gia Nhật Bản ứng dụng trong quá trình xử lý nước ở sông Tô Lịch Hà Nội.
Công nghệ nano được đánh giá là một trong những thành phần công nghệ điển hình của nền công nghiệp 4.0 bên cạnh công nghệ Internet Vạn vật (IoT), thành phố thông minh, trí tuệ nhân tạo, xe tự lái, robot, máy in 3D và công nghệ sinh học.
Vậy công nghệ nano là gì mà sở hữu sức mạnh vạn năng đến vậy? Công nghệ nano nói một cách đơn giản là công nghệ cho phép tác động, điều khiển hình dáng, kích thước, cũng như cấu tạo của vật chất ở quy mô cực kỳ nhỏ bé- kích thước nanomet (1nm = 1 phần tỷ mét).
Khi ở kích thước này, vật chất xuất hiện những đặc tính vật lý, hóa học và sinh học hoàn toàn khác so với khi ở kích thước bình thường. Một số vật liệu trở nên bền và nhẹ hơn; một số khác dẫn điện, truyền nhiệt tốt hơn hoặc phản xạ ánh sáng hay thay đổi màu sắc do kích thước hoặc cấu trúc của chúng bị thay đổi.
Bởi lợi thế ưu việt đó, công nghệ nano trở thành công cụ quan trọng được các nhà khoa học sử dụng trong phân tích, thiết kế và chế tạo ra các vật liệu tiên tiến, với nhiều tính năng đặc biệt để phục vụ nhu cầu cuộc sống.
Ngành công nghệ nano được đào tạo thế nào tại USTH?
Để bắt nhịp với sự ứng dụng ngày càng mạnh mẽ của công nghệ nano vào ngành công nghiệp vật liệu, nhiều trường đại học tại Việt Nam mở các ngành đào tạo liên quan đến công nghệ nano, trong đó có trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội (USTH, Đại học Việt Pháp).
Tại USTH, khi theo học chương trình cử nhân Khoa học Vật liệu tiên tiến và Công nghệ nano, sinh viên được trang bị kiến thức cơ sở vững chắc về cấu trúc vật liệu, phương pháp chế tạo vật liệu cấu trúc nano cũng như các phương pháp để xác minh cấu trúc, tính chất của vật liệu.
Bên cạnh các giờ học lý thuyết, thực hành trên lớp, sinh viên còn có cơ hội tham gia dự án nghiên cứu của giảng viên để trực tiếp vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn, rèn luyện kỹ năng làm việc trong phòng thí nghiệm cũng như tích lũy kinh nghiệm thực tế.
Với chương trình đào tạo bằng tiếng Anh, sinh viên được thường xuyên nâng cao trình độ ngoại ngữ để chủ động tiếp thu, mở mang nguồn tri thức mới trong quá trình học, đồng thời tự tin gia nhập thị trường lao động thời kỳ hội nhập.
Đặc biệt, với kiến thức chuyên môn được đào tạo theo chuẩn quốc tế và khả năng tiếng Anh thành thạo, sinh viên USTH giành được nhiều lợi thế khi tiếp cận cơ hội thực tập và du học tại nước ngoài.
Cụ thể, hàng năm ngoài cơ hội thực tập tốt nghiệp toàn phần tại Đại học Paris Diderot, một trong những đối tác chiến lược USTH trong đào tạo và nghiên cứu, 80% sinh viên ngành Khoa học Vật liệu tiến và Công nghệ Nano được đi thực tập nước ngoài tại Pháp, Nhật Bản, Hàn Quốc,…
50% sinh viên tốt nghiệp nhận học bổng học tiếp tại nước ngoài. Trong đó, không ít sinh viên đã nhận được học bổng toàn phần danh giá như học bổng Excellence của Chính phủ Pháp, học bổng chương trình thạc sĩ quốc tế Erasmus Mundus.
Triển vọng việc làm cho sinh viên ngành Nano tại USTH?
Công nghệ nano đang với tay tới mọi khía cạnh của cuộc sống hiện đại. Chính vì thế, sinh viên tốt nghiệp ngành này sẽ không bị bó buộc cơ hội việc làm trong một mảng ngành nghề nhất định mà có thể thử sức ở nhiều lĩnh vực khác nhau.
Tốt nghiệp ngành Khoa học Vật liệu tiên tiến và Công nghệ Nano tại USTH, sinh viên có thể làm việc tại các tổ chức quốc tế, tổ chức phi chính phủ, các doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực như năng lượng (sản xuất pin mặt trời, pin và ắc quy, đèn LED); chăm sóc sức khỏe (sản xuất dược phẩm, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm); môi trường (vật liệu lọc nước, vật liệu xử lý môi trường, phát triển cảm biến phát hiện các chất độc hại, kim loại nặng trong thực phẩm, cũng như trong môi trường); Vật liệu điện tử, vật liệu tổng hợp (composites), mực in thông minh…
Đứng trước thị trường cạnh tranh khốc liệt như hiện nay, sự phát triển bền vững và lâu dài của doanh nghiệp bắt buộc phải đến từ những đổi mới trong công nghệ và sự khác biệt về chất lượng sản phẩm. Do đó, phòng R&D ngày càng được chú trọng đầu tư, trở thành bộ phận nòng cốt trong các doanh nghiệp lớn. Sinh viên tốt nghiệp ngành Khoa học Vật liệu tiên tiến và Công nghệ Nano có thể tự tin đảm nhiệm các vị trí trí phân tích chất lượng, phát triển sản phẩm tại đây với mức lương hấp dẫn.
Bên cạnh đó, sinh viên có thể ứng tuyển vào các vị trí quản lý trong dây chuyền sản xuất, chuyên viên tư vấn công nghệ, giới thiệu sản phẩm…
Với sinh viên muốn theo đuổi con đường trở thành nhà nghiên cứu, giảng viên, có thể lựa chọn học tiếp chương trình thạc sĩ tại USTH hoặc các trường đại học tại nước ngoài.
