Ngày 09/09/2024, tại Trung tâm Quốc tế Khoa học và Giáo dục liên ngành (ICISE), thành phố Quy Nhơn, Bình Định đã diễn ra Lễ khai mạc “Trường học Việt Nam về Quan sát Trái đất lần thứ 4” (VSEO4) với chủ đề “Sử dụng dữ liệu viễn thám để tạo mô hình số độ cao (DEM)”.
Trường học Việt Nam về Quan sát Trái Đất (VSEO) được Hội Khoa học Gặp gỡ Việt Nam, Trung tâm ICISE; Viện Vật lý Địa cầu Paris (IPGP), Đại học Paris Cité, Pháp; Khoa Vũ trụ và Ứng dụng của Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội (USTH) tổ chức hằng năm với mục đích góp phần đào tạo cộng đồng nhà khoa học trẻ Việt Nam trong lĩnh vực Viễn thám và Quan sát trái đất.
Năm 2024 là năm thứ 4 liên tiếp Trường hè được tổ chức và đã thu hút sự tham gia của 40 nhà khoa học, nghiên cứu sinh trẻ và nghiên cứu sinh từ Việt Nam, Philippines và Pháp. Trường diễn ra trong vòng 5 ngày từ 9-13/09/2024.
Năm nay, Trường VSEO4 vinh dự đón chào các nhà khoa học uy tín trong lĩnh vực tham gia giảng dạy, bao gồm: GS. Stéphane Jacquemoud, Viện Vật lý Địa cầu Paris (IPGP); TS. Dr. Linda Tomasini, Trung tâm Nghiên cứu Không gian Quốc gia Pháp (CNES); TS. Hồ Tống Minh Định, Viện nghiên cứu Quốc gia Pháp về Nông nghiệp, Thực phẩm và Môi trường, Pháp, Đại học Paris Cité, Pháp; GS. Lê Trung Chơn, Trường đại học Tài nguyên và Môi trường Thành phố Hồ Chí Minh; TS. Antoine Lucas, Viện Vật lý Địa cầu Paris (IPGP), Đại học Paris Cité, Pháp; Ông Jean-Philippe Malet, Trường và Đài quan sát Khoa học Trái Đất (EOST)-Viện Vật lý Địa cầu Strasbourg (IPGS), Pháp…
Trong những thập kỷ gần đây, việc sử dụng dữ liệu viễn thám từ vệ tinh để quan sát Trái Đất đã trở nên không thể thiếu đối với nhiều ứng dụng và chương trình nghiên cứu tại Việt Nam. Hiện nay, một lượng lớn dữ liệu viễn thám về bề mặt lục địa, đại dương và bầu khí quyển của Trái đất, bao gồm cả Việt Nam và khu vực Đông Nam Á đang được thu thập và phân tích.
Trường hè VSEO4 cung cấp kiến thức nền tảng và chuyên sâu về việc thu thập, xử lý và phân tích dữ liệu viễn thám để xây dựng Mô hình số độ cao (DEM). Mô hình số độ cao là dữ liệu địa hình quan trọng và thiết yếu cho nhiều lĩnh vực khoa học, bao gồm địa mạo học (khoa học liên quan đến hình thái bề mặt trái đất), nghiên cứu thảm thực vật (nông nghiệp, lâm nghiệp), quốc phòng, thủy văn, những thảm họa thiên nhiên như lũ lụt, sạt lở đất, cũng như các khu vực đô thị, và khảo cổ học, v.v. Hiện nay, có ba kỹ thuật viễn thám phổ biến để xây dựng mô hình số độ cao, bao gồm: Tương quan ảnh (Image correlation), LiDAR địa hình (Topographic LiDAR) và InSAR (Interferometric synthetic-aperture radar).
Đến với VSEO4, Khoa Vũ trụ và Ứng dụng, trường USTH đã cung cấp bài giảng và thực hành bay chụp ảnh bằng máy bay không người lái (UAV) để xây dựng và khai thác mô hình số độ cao. Với khả năng linh hoạt về thời gian chụp ảnh, chụp ở nhiều độ phân giải với độ cao bay chụp khác nhau, thu nhận dữ liệu những nơi khó tiếp cận trực tiếp, ảnh chụp từ UAV có thể xây dựng DEM với độ chính xác rất cao (mức cm), có khả năng ứng dụng đa dạng trong nhiều lĩnh vực, từ quy hoạch đô thị, quản lý tài nguyên nước, đánh giá trượt lở, tìm kiếm cứu nạn, đánh giá rủi ro thiên tai đến ứng phó với biến đổi khí hậu.
Phát biểu tại Lễ khai mạc, GS. Trần Thanh Vân, Chủ tịch Hội Khoa học Gặp gỡ Việt Nam, Giám đốc Trung tâm ICISE nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc quan sát và phân tích dữ liệu Trái đất trong nhiều lĩnh vực khoa học, kinh tế, xã hội. GS. Trần Thanh Vân bày tỏ kỳ vọng các kiến thức chuyên môn và kỹ năng thực tế cung cấp tại Trường hè sẽ trở thành nền tảng vững chắc để các nhà nghiên cứu trẻ đóng góp tích cực vào sự phát triển bền vững của đất nước.
Trường VSEO được khởi xướng và thành lập năm 2018 bởi các nhà khoa học Pháp và Việt Nam, trong đó đóng vai trò chính có TS. Yannick Giraud-Héraud – nguyên Trưởng khoa, Khoa Vũ trụ và Ứng dụng (USTH). Từ đó đến nay, Khoa Vũ trụ và Ứng dụng của USTH luôn đồng hành với vai trò là một trong những đơn vị đồng tổ chức Trường hè VSEO.
Thông qua Trường VSEO, Khoa Vũ trụ và Ứng dụng và USTH hy vọng tạo thêm cơ hội cho các nghiên cứu trẻ được học hỏi, trau dồi kiến thức, kỹ năng từ các nhà nghiên cứu dặn kinh nghiệm trong lĩnh vực Viễn thám và Quan sát trái đất, từ đó đóng góp vào việc đào tạo thế hệ các nhà khoa học trẻ tại Việt Nam.
Một số hình ảnh của các giảng viên Khoa Vũ trụ và Ứng dụng tham gia các hoạt động của sự kiện:
