Ngày 28/9/2025, tại Hội trường Nguyễn Văn Hiệu (Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội – USTH), buổi tọa đàm “Ứng dụng Trí tuệ nhân tạo trong phát triển thuốc” đã diễn ra, thu hút sự quan tâm của các chuyên gia, giảng viên, sinh viên. Sự kiện do Medinsights (Alphabooks), USTH phối hợp tổ chức cùng sự đồng hành của Trung tâm Nghiên cứu và Đánh giá Kinh tế Y tế (HERAC) và Hội Dược sĩ Bệnh viện Việt Nam.
Đây là một trong những hoạt động nổi bật hưởng ứng Ngày Dược sĩ Thế giới (25/09) nhằm tôn vinh và tri ân sâu sắc tới các thầy thuốc, dược sĩ, những nhà khoa học, nhà nghiên cứu đã và đang có nhiều đóng góp cho ngành dược học. Đồng thời, sự kiện cũng mở ra diễn đàn bàn thảo về tiềm năng ứng dụng Trí tuệ nhân tạo (AI) trong nghiên cứu và phát triển dược phẩm.
Sự kiện quy tụ các chuyên gia, nhà quản lý và nhà khoa học uy tín, như PGS.TS. Lê Văn Truyền – chuyên gia cao cấp Dược học, nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế; ông Nguyễn Cảnh Bình – Chủ tịch HĐQT Alphabooks, sáng lập thương hiệu Medinsights; ông Lê Hồng Minh – Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Đánh giá Kinh tế Y tế (HERAC); TS.BS. Nguyễn Trọng Khoa – Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế); TS.DS. Cao Hưng Thái – Chủ tịch Hội Dược sĩ Bệnh viện Việt Nam; PGS.TS. Nguyễn Thị Kiều Oanh – Phó Trưởng khoa Khoa học Sự sống, Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội (USTH) cùng nhiều đại diện từ các trường đại học Y, Dược.
Theo các báo cáo được chia sẻ tại tọa đàm, trung bình để phát triển thành công một thuốc mới cần 10–15 năm nghiên cứu và hơn 2,5 tỷ đô, nhưng tỷ lệ thành công từ lúc thử nghiệm lâm sàng giai đoạn I đến khi được chấp thuận chỉ dưới 10% (wyss.harvard.edu). Điều này thực sự là một thách thức lớn về hiệu quả đầu tư trong ngành dược.
AI và khoa học dữ liệu được coi là giải pháp đột phá. Nhiều tập đoàn dược phẩm quốc tế như Pfizer, Novartis hay AstraZeneca đã đầu tư mạnh vào công nghệ này nhằm rút ngắn quá trình nghiên cứu, tăng hiệu quả thử nghiệm và đưa thuốc mới đến với bệnh nhân nhanh hơn.
PGS.TS. Lê Văn Truyền nhấn mạnh rằng việc đưa AI vào R&D dược phẩm có thể giảm tới một nửa chi phí nghiên cứu, đồng thời tăng cơ hội tiếp cận thuốc mới cho người bệnh.
Đây không chỉ là thành tựu khoa học mà còn là động lực lớn cho cộng đồng nghiên cứu và đào tạo, trong đó có USTH – nơi đang đào tạo thế hệ nhân lực mới ở giao điểm giữa dược học và công nghệ.
Ở góc nhìn ứng dụng thực tiễn, theo TS. Nguyễn Cẩm Linh – giảng viên khoa Khoa học Sự sống (USTH), AI đang hỗ trợ các nhà khoa học trong hầu hết các giai đoạn phát triển thuốc: từ sàng lọc hàng triệu cấu trúc hóa học để rút ngắn thời gian tìm hợp chất tiềm năng, đến xây dựng mô hình “bệnh nhân số”, triển khai thử nghiệm thích ứng, lựa chọn bệnh nhân dựa trên dữ liệu gen và giám sát an toàn thuốc bằng dữ liệu thực tế. Công nghệ này không chỉ tiết kiệm thời gian và chi phí, mà còn nâng cao độ chính xác trong nghiên cứu.
PGS.TS. Nguyễn Thị Kiều Oanh (bên trái) và TS. Nguyễn Cẩm Linh (bên phải) chia sẻ trong tọa đàm
Bên cạnh đó, PGS.TS. Nguyễn Thị Kiều Oanh cũng cho biết AI đã tiến xa hơn việc phát hiện hợp chất, khi tham gia trực tiếp vào thiết kế công thức bào chế và dự đoán đặc tính tá dược. AI giúp giảm đáng kể các thử nghiệm thủ công, đồng thời mở ra khả năng phát triển các hệ dẫn thuốc tiên tiến như nano, liposome hay in 3D. Bà ví AI như một “trợ lý ảo” trong phòng thí nghiệm, góp phần rút ngắn chu trình phát triển và nâng cao chất lượng thuốc.
Những chia sẻ này đặc biệt hữu ích cho giảng viên, nghiên cứu viên và sinh viên USTH. Việc tiếp cận các công nghệ tiên tiến không chỉ mang lại kiến thức mới mà còn khơi dậy cảm hứng nghiên cứu, giúp các em kết nối sớm với xu hướng quốc tế và tự tin hơn khi triển khai các đề tài liên ngành.
Song song với những tiềm năng, các diễn giả cũng nhấn mạnh rằng để AI phát huy tối đa hiệu quả, Việt Nam cần đồng bộ hành lang pháp lý, xây dựng cơ sở dữ liệu y tế chuẩn hóa và phát triển đội ngũ nhân lực liên ngành.
Đây cũng là định hướng quan trọng đối với USTH trong chiến lược đào tạo. Với lợi thế là một trường đại học đa ngành, USTH có khả năng kết nối giữa khoa học sự sống, công nghệ thông tin và y dược, từ đó đào tạo ra đội ngũ chuyên gia đủ năng lực làm việc trong môi trường nghiên cứu hiện đại – điều mà ngành y tế và thị trường lao động đang rất cần.
Buổi tọa đàm không chỉ là diễn đàn khoa học, mà còn là cơ hội để giảng viên, nghiên cứu viên và sinh viên USTH trực tiếp trao đổi với các chuyên gia đầu ngành. Qua những câu chuyện, phân tích và dự báo được chia sẻ, cộng đồng USTH có thêm cái nhìn toàn diện về xu thế AI trong dược học, mở ra nhiều ý tưởng nghiên cứu mới.
Đối với sinh viên, đây là trải nghiệm quý giá để thấy rằng tri thức gắn liền với thực tiễn phát triển của ngành công nghiệp dược toàn cầu. Với giảng viên và nghiên cứu viên, sự kiện là dịp kết nối, hợp tác và khẳng định vai trò tiên phong của USTH trong đào tạo nhân lực chất lượng cao phục vụ y dược và công nghệ.
Khép lại trong bầu không khí cởi mở và giàu cảm hứng, tọa đàm “Ứng dụng Trí tuệ nhân tạo trong phát triển thuốc” đã tạo nên một diễn đàn ý nghĩa, nơi các nhà quản lý, chuyên gia và cộng đồng USTH cùng chia sẻ tầm nhìn về tương lai ngành dược. Những trao đổi tại sự kiện không chỉ khẳng định AI là công cụ chiến lược, mà còn truyền cảm hứng để thế hệ trẻ USTH tiếp tục nuôi dưỡng đam mê nghiên cứu, góp phần đưa y dược Việt Nam hội nhập sâu rộng với thế giới.
Các chuyên gia, nhà quản lý và nhà khoa học uy tín tham gia sự kiện
ông Nguyễn Cảnh Bình – Chủ tịch HĐQT Alphabooks, sáng lập thương hiệu Medinsights
