Sản phẩm “Tủ thuốc thông minh Medicate” của nhóm sinh viên Mediscend, ngành Khoa học và Công nghệ Y khoa, Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội (USTH), đã xuất sắc giành Giải Nhất cuộc thi Cảm hứng Sáng tạo USTH năm 2025. Dự án ứng dụng công nghệ Internet vạn vật (IoT), cơ sở dữ liệu dược học và trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm tối ưu hóa việc quản lý, bảo quản và sử dụng thuốc tại hộ gia đình – một vấn đề thiết thực nhưng lâu nay chưa được quan tâm đúng mức trong chăm sóc sức khỏe cộng đồng.
Cuộc thi Cảm hứng Sáng tạo USTH 2025 được tổ chức với mục tiêu khuyến khích sinh viên đề xuất các ý tưởng đổi mới gắn với nhu cầu thực tiễn, thúc đẩy tư duy nghiên cứu – ứng dụng và góp phần nuôi dưỡng hệ sinh thái khởi nghiệp khoa học – công nghệ tại trường. Với chủ đề “Circular Economy: Innovation for Sustainable Development” – “Kinh tế tuần hoàn: Đổi mới sáng tạo vì sự phát triển bền vững”, cuộc thi năm nay thu hút sự tham gia nhiệt tình của nhiều nhóm dự án đến từ các khoa trong trường, tạo nên một sân chơi cạnh tranh, nhưng giàu tính học thuật và tinh thần sáng tạo.
Tại vòng chung kết tổ chức ngày 28/11/2025, dự án tủ thuốc thông minh Medicate do nhóm Mediscend thực hiện đã có phần thể hiện xuất sắc, vượt qua nhiều sản phẩm tiềm năng để giành ngôi Quán quân. Nhóm gồm ba thành viên: Nguyễn Thị Ngọc –Trưởng nhóm, Nguyễn Hà Minh Hiển và Nguyễn Thanh Trà, đều đang theo học ngành Khoa học và Công nghệ Y khoa.
Cảm hứng sáng tạo từ những trang sách và thực tiễn cuộc sống
Theo học lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, Ngọc, Minh Hiển và Thanh Trà có cơ hội tiếp cận với các kiến thức về dược lý và các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình điều trị bệnh. Chính nền tảng học thuật này giúp các bạn nhạy bén và sớm nhận ra thực trạng phổ biến trong nhiều hộ gia đình. Thuốc thường được lưu trữ thủ công, không có phương thức kiểm soát về điều kiện bảo bản, thời hạn sử dụng hay tra cứu nhanh về các thông tin dược lý cơ bản. Các vỉ, hộp, lọ thuốc cũ mới đan xen, thậm chí để từ năm này qua năm khác, dẫn đến nguy cơ sử dụng thuốc quá hạn, thuốc bị biến chất hoặc dùng sai liều, sai chỉ định. Điều này càng đáng lo ngại hơn với người cao tuổi, trẻ em và bệnh nhân mắc bệnh mãn tính, khi phải sử dụng thuốc thường xuyên, có thể dẫn đến những biến chứng khó lường nếu dùng thuốc hỏng và sai cách.
Qua trình tìm hiểu, nhóm nhận thấy hiện nay các cơ sở y tế hay nhà thuốc đã ứng dụng hệ thống quản lý thuốc bài bản trong khi đó ở mỗi hộ gia đình lại thiếu đi những công cụ hỗ trợ đáng tin cậy. Chính vì vậy, nhóm “nhen nhóm” ý tưởng thiết kế một sản phẩm giúp ích cho các hộ gia đình trong việc quản lý và phân loại thuốc hiệu quả. Trên tiền đề đó, tủ thuốc thông minh với cái tên ý nghĩa “Medicate” đã được “thai nghén” và ra đời sau hơn 6 tháng làm việc nghiêm túc và say sưa của Ngọc, Minh Hiển và Thanh Trà.
Nhóm bật mí: “Cái tên Medicate được ghép từ những chữ cái đầu tiên của hai từ tiếng Anh “Medication” (Thuốc) và “Dedication” (Sự tận tâm). Qua sản phẩm, nhóm muốn trao gửi thông điệp: “Medicate will always be there to care for your health and your medications”, tức là “Medicate luôn sát cánh cùng gia đình bạn trong việc chăm sóc sức khỏe và quản lý thuốc mỗi ngày.”
Tủ thuốc thông minh Medicate – Trợ lý “ảo” hỗ trợ quản lý thuốc cho mỗi gia đình
Theo nhóm MediScend, tủ thuốc thông minh Medicate gồm có phần cứng là tủ bảo quản thuốc được trang bị camera, cảm biến theo dõi nhiệt độ- độ ẩm cùng nền tảng web medicate.com.vn để trao cứu thông tin thuốc và Chatbot tư vấn AI. Nhóm chia sẻ “trái tim” của tủ thuốc Medicate nằm ở nền tảng công nghệ IoT, kết nối giữa phần cứng và nền tảng tra cứu thuốc trực tuyến thông qua wifi hoặc 4G.
Nhờ hệ thống thông minh này, các gia đình vừa có thể bảo quản thuốc trong điều kiện thích hợp, vừa có thể tra cứu các thông tin thuốc và nhận được sự tư vấn về liều lượng, cách sử dụng thuốc một cách tiện lợi. Đặc biệt, với những người có thời gian bận rộn, hệ thống có tính năng thông báo và nhắc nhở về thời điểm uống thuốc.
“Nếu nói “trái tim” của tủ thuốc Medicate là công nghệ IoT thì bộ não của hệ thống này nằm ở trang web medicate.com.vn. Người dùng có thể tra cứu thông tin một cách nhanh chóng thông qua hai cách: quét mã vạch trên hộp thuốc thông qua module quét mã vạch gắn trên tủ thuốc hoặc tra cứu trực tiếp trên website”, trưởng nhóm Nguyễn Thị Ngọc chia sẻ.
Trên nền tảng website medicate.com.vn nhóm xây dựng, người dùng có thể tra cứu được ngày thuốc bắt đầu “nhập” vào tủ, hạn sử dụng, số lượng thuốc còn lại. Điều thú vị là hệ thống trợ lý ảo AI tích hợp trên website đóng vai trò như một “dược sĩ”, cung cấp các thông tin quan trọng về chỉ định, liều dùng, chống chỉ định và tác dụng phụ dựa trên kho dữ liệu được tích hợp từ các nguồn học thuật uy tín. Chatbot AI không chỉ hỗ trợ giải đáp câu hỏi, mà còn rà soát danh mục thuốc, tự động đánh dấu các thuốc đã hết hạn hoặc sắp hết hạn, giúp người dùng xử lý kịp thời và tránh được những rủi ro tiềm ẩn khi vô tình sử dụng thuốc không còn đảm bảo chất lượng.
Nhóm chia sẻ, để đảm bảo tính chính xác và cơ sở khoa học rõ ràng cho mọi thông tin được cung cấp, website www.medicate.com.vn sử dụng dữ liệu từ DrugBank và openFDA – hai cơ sở dữ liệu dược lý uy tín trên thế giới, thường được sử dụng trong nghiên cứu, phân tích và thực hành dược lâm sàng. Việc tích hợp các nguồn dữ liệu này giúp hệ thống đưa ra các cảnh báo, gợi ý và phản hồi có căn cứ khoa học, hỗ trợ người dùng tiếp cận thông tin thuốc một cách đáng tin cậy và dễ hiểu.
Thanh Trà chia sẻ: “Hiện nay, tại các nhà thuốc lớn và hệ thống bệnh viện lớn đã áp dụng hệ thống thuốc quản lý thông minh. Tuy nhiên, chi phí khá lớn chưa thực sự phù hợp với trường học, các trạm y tế quy mô nhỏ, đặc biệt là tại các hộ gia đình. Vì vậy, nhóm chúng mình hi vọng tủ thuốc Medicate với giá thành hợp lý và tính năng thông minh sẽ trở thành “trợ thủ” cho các gia đình trong việc chăm sóc sức khỏe.”
Cùng nhau vượt qua khó khăn, trưởng thành qua từng trải nghiệm
Trong quá trình triển khai dự án, nhóm Mediscend nhận được sự hỗ trợ nhiệt tình từ khoa Khoa học Sự sống và giảng viên hướng dẫn, đặc biệt là về cơ sở vật chất và định hướng chuyên môn. Là sinh viên ngành Khoa học và Công nghệ Y khoa, nhóm có nhiều lợi thế về nền tảng kiến thức và công nghệ trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe. Tuy nhiên, việc hiện thực hóa ý tưởng tủ thuốc thông minh có sự kết hợp liên ngành từ công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo, cơ điện tử, y khoa và khoa học dữ liệu đặt ra không ít thách thức cho nhóm. Bên cạnh đó, nhóm cũng đối mặt với khó khăn trong việc tìm kiếm cơ sở dữ liệu về thuốc vừa uy tín lại miễn phí, phù hợp với các tiêu chí của dự án. Song song với đó, nhóm cũng phải giải quyết những bài toán về kỹ thuật, duy trì khả năng ghi nhận dữ liệu từ cảm biến đến duy trì kết nối ổn định với hệ thống web.
“Giữa những lúc có quá nhiều việc phải làm, đôi khi chúng mình cũng bị “choáng ngợp”. Vào thời điểm, cả 3 chúng mình đã bình tĩnh cùng ngồi lại và thảo luận để tìm ra phương pháp tiếp cận phù hợp. Mỗi thành viên đều cố gắng bước ra khỏi vùng an toàn của bản thân, tìm tòi thêm các kiến thức mới”, Ngọc chia sẻ.
Nhóm đã lựa chọn cách tiếp cận theo hướng “thử – sai – điều chỉnh”, kết hợp với việc tham khảo thêm tài liệu kỹ thuật và tham vấn ý kiến giảng viên. Mỗi vấn đề được tách ra thành từng phần nhỏ để xử lý, từ cấu hình module cảm biến, tối ưu mạch nguồn đến tinh chỉnh giao diện web sao cho phù hợp với người dùng mục tiêu.
6 tháng triển khai từ khi ý tưởng còn sơ khai mới trên giấy đến khi sản phẩm thành hình là một quá trình với nhiều buổi tranh luận sôi nổi, những ngày đi học về mệt vẫn động viên nhau cố gắng và cả những cái đập tay ăn mừng nho nhỏ mỗi khi tìm ra giải pháp để giải quyết một vấn đề.
“Trong quá trình làm dự án, từng thành viên của nhóm đều nỗ lực, nhiệt huyết và trách nhiệm với phần việc của mình, chủ động hỗ trợ nhau để vượt qua khó khăn. Cùng nhau trải qua nhiều cung bậc cảm xúc, nên khi biết Ban tổ chức xứng tên nhóm mình được giải Nhất, chúng mình cảm thấy vui và rất tự hào về nhau”, Minh Hiển cho biết.
Nhóm cũng cho biết danh hiệu Quán quân Cuộc thi Cảm hứng Sáng tạo 2025 là nguồn động lực để Mediscend tiếp tục phát triển và hoàn thiện tủ thuốc thông minh Medicate với hệ tính năng hoàn thiện và thân thiện hơn với người dùng.
Trong giai đoạn tiếp theo, nhóm dự kiến phát triển thêm tính năng nhắc nhở dùng thuốc được cá nhân hóa theo từng bệnh lý, ứng dụng di động hoàn chỉnh cùng cơ chế kết nối với các cơ sở y tế nhằm hỗ trợ theo dõi từ xa trong các trường hợp cần giám sát liên tục. Đồng thời, nhóm cũng muốn thử sức đưa sản phẩm ra thị trường với định hướng xây dựng phiên bản thương mại với thiết kế tối ưu, tích hợp thêm các tính năng phù hợp với các hộ gia đình Việt Nam.
Bước đầu thành công của các dự án như “Tủ thuốc thông minh Medicate” cho thấy những vấn đề nảy sinh từ thực tiễn đời sống, khi được nuôi dưỡng bằng tư duy khoa học và phương pháp tiếp cận bài bản, hoàn toàn có thể phát triển thành các giải pháp mang giá trị xã hội bền vững. Đây cũng chính là mục tiêu và sứ mệnh của Cuộc thi Cảm hứng Sáng tạo được USTH tổ chức thường niên nhằm phát hiện và nuôi dưỡng những ý tưởng sáng tạo từ chính cộng đồng sinh viên USTH, tạo điều kiện để các em thử nghiệm và hoàn thiện các sáng kiến của mình, từng bước biến tri thức trên giảng đường thành những đóng góp thiết thực cho cộng đồng.
